ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ

ΥΠΝΟΣ, ΘΟΡΥΒΟΣ, ΑΝΑΝΗΨΗ

(ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ)

του αρχ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου Δρ. Θεολογίας

Στον Μέγα Κανόνα του Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ακούμε να επαναλαμβάνεται συχνά ένα τροπάριο, που θα έλεγε κανείς, πώς είναι δυνατόν, όχι μόνο να εκφράζει την βαθύτερη έννοια της αμαρτωλότητας του ανθρώπου, αλλά και πώς μια αγία και ασκητική ψυχή ίσως να παραμελεί την σωτηρία της, θα μπορούσε  κανείς να σκεφτεί με την προϋπόθεση πως ο Άγιος πρώτα αναφέρεται στον εαυτό του.

Ο Μέγας Κανόνας είναι ένας διάλογος του πιστού με την ψυχή του. 

Αυτήν την βαθιά αμαρτωλότητα που βρίσκεται στα έσω του ανθρώπου περιγράφει ο ύμνος:
 «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα τι  καθεύδεις; το τέλος εγγίζει και  μέλλεις θορυβείστε, ανάνηψον ούν ίνα  φείσηταί σου Χριστός ο Θεός, ο πανταχού  παρών  και  τα  πάντα πληρών».

Ο ύμνος μιλά για την ανάνηψη από τον λήθαργο και την αμαρτία, από τον ύπνο που μπορεί να οδηγήσει στον πνευματικό θάνατο. Αναφέρεται στην επείγουσα προτροπή να αλλάξει, να ξυπνήσει η ψυχή μας. Αν μέχρι τώρα δεν έχουμε αρχίσει να μετανοούμε, τώρα είναι η ώρα για μετάνοια. 

Ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης στον ύμνο αυτόν γνωρίζει ότι η μετάνοια δεν είναι εύκολο πράγμα, γι’ αυτό λοιπόν  υπενθυμίζει και μάλιστα επίμονα στην ψυχή, την έλλειψη της μετάνοιας. 

Η επανάληψη του ύμνου επίσης προσπαθεί να πείσει τις ψυχές μας να βρούμε τους τρόπους που θα αλλάξει πορεία η ψυχή μας και θα σηκωθεί από τον λήθαργο και τον ύπνο.

Ο ύμνος μας καλεί να νιώσουμε και να οικειοποιηθούμε ως δικά μας τα λόγια του αγίου.

Ποτέ δεν είναι αργά να ξυπνήσουμε από τον ύπνο. 

 Αυτός ο ύπνος της ψυχής εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, άλλοτε με την υπερηφάνεια, άλλοτε με την κενοδοξία, άλλοτε με την πολυτέλεια, άλλοτε με την κακία και την πονηριά. 

Μέρα νύχτα τα δίχτυα της αμαρτίας προσπαθούν να αλιεύσουν και να κοιμίσουν την ψυχή μας. Πασχίζουν να αισθανθεί ότι είναι σε άνεση. Αυτό  όμως το ανάνηψον, σήκω, ξύπνα, ψυχή μου, δείχνει ότι ίσως οι καλές και αγαθές πράξεις που κάνουμε είναι ορισμένες κινήσεις του κάθε ανθρώπου ή μιας ψυχής που κοιμάται βαθιά.

Αυτές οι πράξεις, που εμείς μπορεί να νιώθουμε ότι είναι αρεστές στο θεό, είναι τυχαίες, απλές μεν, αλλά σύνθετες.
Αυτές μπορεί να προέρχονται όχι από μια αγάπη προς τον Θεό και μια αγωνία για την σωτηρία της ψυχής μας, αλλά από το να ακούμε κηρύγματα μόνο χωρίς περαιτέρω σκέψη, από κοσμικές επεμβάσεις ή από μια έξαρση των θρησκευτικών συναισθημάτων μας, ακόμη δε περισσότερο από μια ονειροπόληση ή έναν επιδερμικό ενθουσιασμό.

Ανάνηψον, ψυχή, προτάσσει ο ύμνος, σήκω και προσανατολίσου προς τον Κύριον, το μέλλον είναι άγνωστο, η ώρα της κρίσεως αδέκαστος. 
Μας υπενθυμίζει ότι ο θάνατος είναι πάντα στην πόρτα μας και ο Χριστός ο Νυμφίος της Εκκλησίας, είναι κοντά και έρχεται ξαφνικά. 

Το ερώτημα που προκύπτει είμαστε έτοιμοι, 
οι ψυχές μας είναι ανάλογα προετοιμασμένες για να τον συναντήσουν;