ΣΕΙΣΜΟΙ

ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΑ ΣΥΝΑΞΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 

(Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου)

Οι σεισμοί συνδέονται με την ζωή των ανθρώπων σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Η ιστορία διασώζει μνήμες τέτοιων καταστρεπτικών σεισμών που είχαν φοβερές συνέπειες και σε ανθρώπους και σε άλλα αντικείμενα. Μέσα στο Συναξάριο της Εκκλησίας, που διαβάζεται καθημερινά κατά την ακολουθία του Όρθρου, διασώζονται οι μνήμες τέτοιων φοβερών σεισμών. Και το ότι ετέθησαν στο Συναξάριο, αυτό ήταν έκφραση της ευγνωμοσύνης προς τον Θεό για την σωτηρία, αλλά και της παρακλήσεως προς Αυτόν για να μη συμβούν εκ νέου τέτοιες καταστροφικές ενέργειες.Ο αείμνηστος Πρωτ. π. Ιωάννης Ράμφος σε μια μελέτη με τίτλο “Μνήμαι σεισμών” κάνει λόγο για τους σεισμούς οι οποίοι πέρασαν μέσα στα συναξάρια της Εκκλησίας. Στο τέλος δε έχει συμπεριλάβει και ειδική ακολουθία την οποία εποίησε ο αείμνηστος υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης. Η ακολουθία αυτή τιτλοφορείται: “ικετήριος και ευχαριστήριος” και έγινε “εις ανάμνησιν των εν έτει 1953 γενομένων σεισμών εις τας Ιονίους Νήσους, Κεφαλληνίαν, Ζάκυνθον και Ιθάκην” και ψάλλεται την 11ην Αυγούστου.

Στην συνέχεια του κειμένου αυτού θα ήθελα να αναφερθώ στους σεισμούς που μνημονεύονται στο εκκλησιαστικό Μηνολόγιο.

α) Δύο σεισμοί έγιναν την 25η Σεπτεμβρίου: “ανάμνησις του μεγάλου σεισμού, εν ή τελείται η εν τω αέρι αρπαγή του παιδός” και την 26η Ιανουαρίου: “μνήμη του μεγάλου σεισμού”. Μερικοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για έναν σεισμό, που άρχισε την 26η Σεπτεμβρίου και τελείωσε την 26η Ιανουαρίου, αλλά ο αείμνηστος π. Ιωάννης Ράμφος ισχυρίζεται ότι πρόκειται για δύο σεισμούς, από τους οποίους ο πρώτος (25 Σεπτεμβρίου) συνεχίστηκε για τέσσερεις μήνες και ο δεύτερος (26 Ιανουαρίου) συνεχίστηκε για τρεις μήνες, οπότε υπήρξαν δύο κύριοι σεισμοί με τις μετασεισμικές δονήσεις τους. Ο πρώτος έγινε στην αρχή της βασιλείας του Θεοδοσίου του Β” (408-450) και ο δεύτερος στο τέλος της βασιλείας του.Ο χρονογράφος Θεοφάνης διασώζει την πληροφορία ότι τόσο φοβήθηκαν οι Βυζαντινοί από τον σεισμό της 25ης Σεπτεμβρίου, ώστε έφυγαν έξω από την πόλη “καί ήσαν διημερεύοντες σύν τω επισκόπω εν ταις προς Θεόν δεήσεσι λιτανεύοντες”. Μάλιστα, κατά την διάρκεια της λιτανείας “κυμαινομένης της γης και παντός του λαού κράζοντος το Κύριε, ελέησον” ένα μικρό παιδί ηρπάγη στον αέρα και άκουσε μία θεϊκή φωνή που του έλεγε να αναγγείλη στον επίσκοπο και τον λαό να ψάλλουν τον ύμνο “άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος, ελέησον ημάς, μηδέν έτερον προστιθέντας”, επειδή μερικοί αιρετικοί “θεοπασχίται” προσέθεταν το “σταυρωθείς Θεός”. Ο ύμνος αυτός, χωρίς την προσθήκη “σταυρωθείς Θεός”, με εντολή του Πατριάρχου Πρόκλου και της βασίλισσας Πουλχερίας θεσπίστηκε να ψάλλεται σε ολόκληρη την τότε αυτοκρατορία.Κατά την διάρκεια του σεισμού της 26ης Ιανουαρίου γκρεμίστηκαν τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως, πολλά τμήματα της Πόλεως και πολλές οικίες, καθώς επίσης “ο λιμήν των Τρωαδισίων και το Χαλκούν Τετράπυλον”.

β) Ο σεισμός της 7ης Οκτωβρίου του έτους 524 επί του αυτοκράτορος Ιουστινιανού του Α”. Στα Συναξάρια γράφεται “μνήμη της μετά φιλανθρωπίας επενεχθείσης ημίν φοβεράς απειλής του μεγάλου σεισμού”.

γ) Ο σεισμός της 26ης Οκτωβρίου του έτους 740 μ.Χ. Ο σεισμός αυτός διήρκησε επί ένδεκα ή δώδεκα μήνες. Ο χρονογράφος Θεοφάνης γράφει: “επτωήθησαν εκκλησίαι και μοναστήρια, λαός τε πολύς τέθνηκεν”. Έπεσαν πολλοί ανδριάντες “τά τε χερσαία της πόλεως τείχη και πόλεις και χωρία εν τη Θράκη και η Νικομήδεια εν Βιθυνία και η Πραίνετος και η Νίκαια, εν ή μία εσώθη Εκκλησία”. Μάλιστα παρατηρήθηκε και αλλαγή των ορίων της θαλάσσης σε μερικά σημεία.Σε ανάμνηση αυτού του μεγάλου και φοβερού σεισμού, ο υμνογράφος της Εκκλησίας άγιος Ιωσήφ συνέγραψε ειδικό κανόνα, ο οποίος ψάλλεται την 26η Οκτωβρίου, κατά την οποία ψάλλουμε και την ακολουθία του αγίου Δημητρίου, και διασώζεται μέχρι σήμερα.

δ) Ο σεισμός της 14ης Δεκεμβρίου του έτους 557 μ.Χ. Στο Συναξάριο της Εκκλησίας γράφεται: “Μνήμη της μετά φιλανθρωπίας επενεχθείσης ημίν φοβεράς απειλής του σεισμού, ής παρ’ ελπίδα πάσαν ελυτρώσατο ημάς ο φιλάνθρωπος Κύριος”. Πρόκειται για έναν φοβερό σεισμό που διήρκησε δέκα ημέρες. Ο χρονογράφος Θεοφάνης αναφέρει ότι έπαθαν μεγάλες ζημιές τα δύο τείχη της Κωνσταντινουπόλεως, κατέπεσαν πολλές Εκκλησίες, θυσιαστήρια των Εκκλησιών και Κιβώρια, ισοπεδώθηκαν ολόκληρες περιοχές, γι’ αυτό γράφει: “καί ουκ ήν τόπος ή προάστειον, ό ουκ έπεσεν από της φοβεράς απειλής του σεισμού”. Τόσο μεγάλος και φοβερός ήταν ο σεισμός ώστε “ου μέμνηται άνθρωπος επί της γης εν τη γεννεά εκείνη”. Ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός ο Α” “ουκ εφόρεσε το στέμμα επί ημέρας μ’ (σαράντα), αλλά και τη αγία του Χριστού γεννήσει χωρίς αυτό (τό στέμμα) προσήλθεν εν τη Εκκλησία”. Ο Κεδρηνός αναφέρει ότι χωρίς στέμμα προσήλθε και κατά τον εορτασμό των Θεοφανείων. Φαίνεται ότι έγινε μεγάλη καταστροφή και υπήρξαν πολλά ανθρώπινα θύματα.

ε) Ο σεισμός της 9ης Ιανουαρίου του έτους 870 στην αρχή της βασιλείας του Βασιλείου του Α” ήταν διαρκείας σαράντα ημερών. Δηλαδή οι μετασεισμικές δονήσεις κράτησαν σαράντα ημέρες.Ο χρονογράφος Νικήτας Παφλαγών, αφού τον αποκαλεί “φρικωδέστατον”, λέγει: κατεδαφίσθηκαν πολλές Εκκλησίες, στοές και οικίες “κτηνών τε και ανθρώπων αμύθητος γέγονε πανωλεθρία” και αυτός ο Ναός της Αγίας Σοφίας διακινδύνευσε να ραγίση, εάν οι κρατούντες δεν τον επιμελούντο.

στ) Ο σεισμός της 17ης Μαρτίου του έτους 790, κατά τους χρόνους του Κωνσταντίνου του Βασιλέως.

ζ) Ο σεισμός της 16ης Αυγούστου του έτους 542. Μάλιστα οι χρονογράφοι Γεδεών και Θεοφάνης στις περιγραφές τους ομιλούν για σεισμό φοβερό κατά τον οποίον γκρεμίστηκαν Εκκλησίες, σπίτια και το τείχος της Κωνσταντινουπόλεως “καί απέθανον πολλοί και εγένετο φόβος μέγας”. Ο σεισμός αυτός κράτησε σαράντα ημέρες. Ο Θεοφάνης γράφει: “καί προς ολίγον οι άνθρωποι κατενύγησαν λιτανεύοντες και προεδρεύοντες και εις τας εκκλησίας μένοντες, και φιλανθρωπίας Θεού γενομένης επί το χείρον γεγόνασι”.Οι πληροφορίες αυτές τις οποίες συνεγκέντρωσε ο αείμνηστος π. Ιωάννης Ράμφος είναι πολύ σημαντικές και μας δίδουν την δυνατότητα να κάνουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις, οι οποίες βέβαια έχουν σχέση και με τους συγχρόνους σεισμούς.

1. Η Εκκλησία υπενθυμίζει κάθε χρόνο στους πιστούς της τις ημέρες των φοβερών σεισμών, που αναφέραμε, ώστε αφ’ ενός μεν να ευχαριστήσουν οι πιστοί τον Θεό για την σωτηρία των επιζώντων ανθρώπων, αφ’ ετέρου δε να παρακαλέσουν τον Θεό και για τις ψυχές των φονευθέντων, και για να μην επιτρέψη πάλι την ενεργοποίηση αυτών των φοβερών σεισμών.

2. Οι σεισμοί ήταν πάντοτε συνδεδεμένοι με την ζωή των ανθρώπων και βέβαια είχαν αρνητικές και θετικές συνέπειες.Ο Καθηγητής κ. Βασίλειος Παπαζάχος, σε ένα παλαιότερο άρθρο του ανέλυσε τις σύγχρονες θεωρίες για τους σεισμούς, σύμφωνα με τις οποίες ανάλογα με τις κινήσεις, την απομάκρυνση ή τη σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών, τα πετρώματα στα όρια των πλακών αυτών τεντώνονται ή συμπιέζονται, με αποτέλεσμα να σπάζουν απότομα και έτσι δημιουργούνται τα ρήγματα, τα οποία ανάλογα με το μήκος τους προξενούν το μέγεθος του σεισμού. Στην συνέχεια λέγει: “Οι σεισμοί αποτελούν μέρος της φυσικής διαδικασίας γένεσης και εξέλιξης της γής. Είναι η διαδικασία που δημιούργησε τα βουνά και τα δάση, τις εύφορες πεδιάδες, τις όμορφες θάλασσες και τον ορυκτό πλούτο. Συνεπώς, οι σεισμοί είναι οι εκδηλώσεις της εξαιρετικής αλλά και σπάνιας στο σύμπαν τεκτονικής δραστηριότητας (ζωντάνιας) της γής, που την κάνουν πολύ φιλόξενη για τον άνθρωπο. Την διαδικασία αυτή όχι μόνον δεν μπορούμε αλλά ούτε μας συμφέρει να την αλλάξουμε. Συνεπώς τόσο η γένεση των σεισμών όσο και η εμφάνιση του ανθρώπου στην γή, έχουν την ίδια αιτία. Γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς και να αναζητούμε συνεχώς καλύτερους τρόπους μείωσης των αρνητικών συνεπειών τους”.Ως Χριστιανοί, χωρίς να αρνούμαστε αυτές τις απόψεις των επιστημόνων, δεχόμαστε ότι όλα αυτά τα γεωλογικά φαινόμενα (βροχή, αέρας, χαλάζι), όπως και άλλα παρόμοια, γίνονται μέσα στην δημιουργική, κυβερνητική και σωτηριώδη ενέργεια του Θεού, ο Οποίος επεμβαίνει όπου χρειάζεται με σκοπό την διατήρηση της βιολογικής ζωής και την σωτηρία των ανθρώπων.

3. Οι σεισμοί, κατά το Συναξάριο της Εκκλησίας, συνδέονται με την φιλανθρωπία και τους οικτιρμούς του Θεού. Αλλού λέγεται “μνήμη της μετά φιλανθρωπίας επενεχθείσης ημίν φοβεράς απειλής του σεισμού”, και αλλού “μνήμη της μετά οικτιρμών επενεχθείσης ημίν εν τοις καιροίς εκείνοις φοβεράς απειλής του σεισμού”. Δεν μπορούμε να εισέλθουμε στον σκοπό της Προνοίας του Θεού και να ερευνήσουμε γιατί επιτρέπει και παραχωρεί ο Θεός την εμφάνιση ενός σεισμού, κατά το ψαλμικό: “ο επιβλέπων επί την γήν και ποιών αυτήν τρέμειν”. Πάντως μέσα από τους σεισμούς της γής, γίνονται και άλλες σεισμικές δονήσεις, πνευματικές και σωτηριώδεις, σώζονται ποικιλοτρόπως οι άνθρωποι με την φιλανθρωπία του Θεού.

4. Οι Χριστιανοί της εποχής εκείνης ήξεραν να αντιμετωπίζουν όλα τα θέματα, ακόμη και αυτούς τους σεισμούς, με την δέουσα προσοχή και το εκκλησιαστικό τους φρόνημα. Από την πρώτη ώρα έκαναν λιτανείες και προσευχές. Μάλιστα, κατά την διάρκεια των λιτανειών, όπως είδαμε, είχαμε και θαυματουργικές εκδηλώσεις, ήτοι την αρπαγή του παιδιού και την θέσπιση του ορθοδόξου τρισαγίου ύμνου. Γι’ αυτό και υπάρχουν τροπάρια, Κανόνες, παρακλήσεις, ευχές για την περίπτωση σεισμών. Εκτός από μερικές περιπτώσεις, που είδαμε στην Τηλεόραση, κατά τις οποίες οι διασωθέντες ευχαριστούσαν τον Θεό, δεν είδαμε αυτές τις λιτανείες, τις προσευχές, ή και αυτές που έγιναν δεν θεώρησαν καλό να τις δείξουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Οπότε αυτό δείχνει την διαφορά της νοοτροπίας των ανθρώπων της τότε και της σύγχρονης εποχής.

5. Οι σεισμοί και ο τρόπος αντιμετωπίσεώς τους δείχνει και μια άλλη πραγματικότητα. Οι χρονογράφοι μας λένε ότι κατά την διάρκεια των σεισμών οι άνθρωποι κατενύγησαν, έκαναν προσευχές, μετανόησαν, αλλά “καί πάλιν φιλανθρωπίας Θεού γενομένης επί το χείρον γεγόνασι”, δηλαδή όταν ο Θεός με την φιλανθρωπία Του σταμάτησε τους σεισμούς, τότε όχι μόνον επανήλθαν στην προηγούμενη ζωή της αμαρτίας, αλλά έκαναν και χειρότερα. Δείχνει αυτό την τρεπτότητα των ανθρώπων και την σκοπιμότητα που δείχνουν σε διάφορες φάσεις της ζωής τους.Να παρακαλούμε τον Θεό να μας απαλάξη από τους σεισμούς ή να τους περιορίση και ο Ίδιος να επεμβαίνη θαυματουργικά, καθώς επίσης να μας βοηθά για να υπερβαίνουμε τον φόβο του θανάτου, αφού αυτός ο φόβος δημιουργεί πανικό, απελπισία και όλα τα παρεπόμενά τους. Να ευχηθούμε στον Θεό να αναπαύση τις ψυχές των ανθρώπων που πέθαναν μέσα στα συντρίμια των κατεδαφισθέντων οικοδομημάτων, καθώς επίσης να δίδη κουράγιο στους πονεμένους και να επουλώση γρήγορα τις πληγές τους. Να παρακαλέσουμε ακόμη τον Θεό να φωτίση τους μηχανικούς να κάνουν καλά το καθήκον τους, αλλά και να προσφέρη τα πνευματικά Του αγαθά σε αυτούς που με κίνδυνο της ζωής τους έσωσαν και βοήθησαν ποικιλοτρόπως τους εγκλωβισθέντας αδελφούς μας.“Έτι δεόμεθα υπέρ του διαφυλαχθήναι την πόλιν ταύτην, και πάσαν πόλιν και χώραν από λοιμού, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, πυρός, μαχαίρας, επιδρομής αλλοφύλων, εμφυλίου πολέμου και αιφνιδίου θανάτου· υπέρ του ίλεων, ευμενή και ευδιάλλακτον γενέσθαι τον αγαθόν και φιλάνθρωπον Θεόν ημών, του αποστρέψαι και διασκεδάσαι πάσαν οργήν και νόσον την καθ’ ημών κινουμένη· και ρύσασθαι ημάς εκ της επικειμένης δικαίας αυτού απειλής, και ελεήσαι ημάς”.

Πηγή:Περιοδικό «Παρέμβαση»

 ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΕ ΑΠΕΙΛΗ ΣΕΙΣΜΟΥ

Ο Θεός ο μέγας, και φοβερός, και θαυμαστός, ο μόνος αληθινός, 

ο ποιών πάντα και μετασκευάζων. 

Ο επιβλέπων επί την γην και ποιών αυτήν τρέμειν. 

Ο απτόμενος των ορέων και καπνίζονται. 

Ο σείων την υπ' ουρανών εκ θεμελίων, 

οι δε στύλοι αυτής ου σαλεύονται. 

Ο τα θεμέλια της γης σαλεύων, ήδρασται δε τω σω νεύματι. 

Ον πάντα φρίσσει και τρέμει από προσώπου της δυνάμεώς σου.

Ότι ανυπόστατος η οργή της επί ημάς τους αμαρτωλούς απειλής σου, 

αμέτρητόν τε και ανεξιχνίαστον το έλεος της επαγγελίας σου.

Αυτός μνήσθητι των οικτιρμών σου, Κύριε, 

και τα ελέη σου παράσχου ημίν, 

ότι από του αιώνος εισί. 

Στήριξον την κτίσιν, στερέωσον την γην, 

παύσον τον κλόνον αυτής, έδρασον την δονηθείσαν οικουμένην,

και μη συναπολέσης ημάς ταις ανομίαις ημών, 

μηδέ καταδικάσης ημάς ταις αμαρτίαις ημών, 

εν τοις κατωτάτοις της γης. 

Ότι συ ει ο Θεός ημών, Θεός του ελεείν και σώζειν, 

και συ την δόξαν αναπέμπομεν, 

τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι, 

νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. 

Αμήν  

 Όταν γίνεται σεισμός ή θεομηνία, κατακλυσμός και κεραυνοί. 

                                                                    17ος Ψαλμός

ΑΓΑΠΗΣΩ σε, Κύριε, ἡ ἰσχύς μου. 

3 Κύριος στερέωμά μου καὶ καταφυγή μου καὶ ρύστης μου. ῾Ο Θεός μου βοηθός μου, ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν, ὑπερασπιστής μου καὶ κέρας σωτηρίας μου καὶ ἀντιλήπτωρ μου. 

4 αἰνῶν ἐπικαλέσομαι τὸν Κύριον καὶ ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου σωθήσομαι. 

5 περιέσχον με ὠδῖνες θανάτου, καὶ χείμαρροι ἀνομίας ἐξετάραξάν με. 

6 ὠδῖνες ᾅδου περιεκύκλωσάν με, προέφθασάν με παγίδες θανάτου. 

7 καὶ ἐν τῷ θλίβεσθαί με ἐπεκαλεσάμην τὸν Κύριον καὶ πρὸς τὸν Θεόν μου ἐκέκραξα· ἤκουσεν ἐκ ναοῦ ἁγίου αὐτοῦ φωνῆς μου, καὶ ἡ κραυγή μου ἐνώπιον αὐτοῦ εἰσελεύσεται εἰς τὰ ὦτα αὐτοῦ. 

8 καὶ ἐσαλεύθη καὶ ἔντρομος ἐγενήθη ἡ γῆ, καὶ τὰ θεμέλια τῶν ὀρέων ἐταράχθησαν καὶ ἐσαλεύθησαν, ὅτι ὠργίσθη αὐτοῖς ὁ Θεός. 

9 ἀνέβη καπνὸς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ πῦρ ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ καταφλεγήσεται, ἄνθρακες ἀνήφθησαν ἀπ᾿ αὐτοῦ. 

10 καὶ ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη, καὶ γνόφος ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. 

11 καὶ ἐπέβη ἐπὶ Χερουβὶμ καὶ ἐπετάσθη, ἐπετάσθη ἐπὶ πτερύγων ἀνέμων. 

12 καὶ ἔθετο σκότος ἀποκρυφὴν αὐτοῦ· κύκλῳ αὐτοῦ ἡ σκηνὴ αὐτοῦ, σκοτεινὸν ὕδωρ ἐν νεφέλαις ἀέρων. 

13 ἀπὸ τῆς τηλαυγήσεως ἐνώπιον αὐτοῦ αἱ νεφέλαι διῆλθον, χάλαζα καὶ ἄνθρακες πυρός. 

14 καὶ ἐβρόντησεν ἐξ οὐρανοῦ Κύριος, καὶ ὁ ῞Υψιστος ἔδωκε φωνὴν αὐτοῦ· 

15 ἐξαπέστειλε βέλη καὶ ἐσκόρπισεν αὐτοὺς καὶ ἀστραπὰς ἐπλήθυνε καὶ συνετάραξεν αὐτούς. 

16 καὶ ὤφθησαν αἱ πηγαὶ τῶν ὑδάτων, καὶ ἀνεκαλύφθη τὰ θεμέλια τῆς οἰκουμένης ἀπὸ ἐπιτιμήσεώς σου, Κύριε, ἀπὸ ἐμπνεύσεως πνεύματος ὀργῆς σου. 

17 ἐξαπέστειλεν ἐξ ὕψους καὶ ἔλαβέ με, προσελάβετό με ἐξ ὑδάτων πολλῶν. 

18 ρύσεταί με ἐξ ἐχθρῶν μου δυνατῶν, καὶ ἐκ τῶν μισούντων με, ὅτι ἐστερεώθησαν ὑπὲρ ἐμέ. 

19 προέφθασάν με ἐν ἡμέρᾳ κακώσεώς μου, καὶ ἐγένετο Κύριος ἀντιστήριγμά μου 

20 καὶ ἐξήγαγέ με εἰς πλατυσμόν, ρύσεταί με,  ὅτι ἠθέλησέ με. 

21 καὶ ἀνταποδώσει μοι Κύριος κατὰ τὴν δικαιοσύνην μου καὶ κατὰ τὴν καθαριότητα τῶν χειρῶν μου ἀνταποδώσει μοι, 

22 ὅτι ἐφύλαξα τὰς ὁδοὺς Κυρίου καὶ οὐκ ἠσέβησα ἀπὸ τοῦ Θεοῦ μου, 

23 ὅτι πάντα τὰ κρίματα αὐτοῦ ἐνώπιόν μου, καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ οὐκ ἀπέστησαν ἀπ᾿ ἐμοῦ. 

24 καὶ ἔσομαι ἄμωμος μετ᾿ αὐτοῦ καὶ φυλάξομαι ἀπὸ τῆς ἀνομίας μου. 

25 καὶ ἀνταποδώσει μοι Κύριος κατὰ τὴν δικαιοσύνην μου καὶ κατὰ τὴν καθαριότητα τῶν χειρῶν μου ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ. 

26 μετὰ ὁσίου ὅσιος ἔσῃ, καὶ μετὰ ἀνδρὸς ἀθῴου ἀθῷος ἔσῃ, 

27 καὶ μετὰ ἐκλεκτοῦ ἐκλεκτὸς ἔσῃ καὶ μετὰ στρεβλοῦ διαστρέψεις. 

28 ὅτι σὺ λαὸν ταπεινὸν σώσεις καὶ ὀφθαλμοὺς ὑπερηφάνων ταπεινώσεις. 

29 ὅτι σὺ φωτιεῖς λύχνον μου, Κύριε ὁ Θεός μου, φωτιεῖς τὸ σκότος μου. 

30 ὅτι ἐν σοὶ ῥυσθήσομαι ἀπὸ πειρατηρίου καὶ ἐν τῷ Θεῷ μου ὑπερβήσομαι τεῖχος. 

31 ὁ Θεός μου, ἄμωμος ἡ ὁδὸς αὐτοῦ, τὰ λόγια Κυρίου πεπυρωμένα, ὑπερασπιστής ἐστι πάντων τῶν ἐλπιζόντων ἐπ᾿ αὐτόν. 

32 ὅτι τίς Θεὸς πλὴν τοῦ Κυρίου, καὶ τίς Θεὸς πλὴν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν; 

33 ὁ Θεὸς ὁ περιζωννύων με δύναμιν καὶ ἔθετο ἄμωμον τὴν ὁδόν μου· 

34 καταρτιζόμενος τοὺς πόδας μου ὡσεὶ ἐλάφου καὶ ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ ἱστῶν με· 

35 διδάσκων χεῖράς μου εἰς πόλεμον καὶ ἔθου τόξον χαλκοῦν τοὺς βραχίονάς μου· 

36 καὶ ἔδωκάς μοι ὑπερασπισμὸν σωτηρίας, καὶ ἡ δεξιά σου ἀντελάβετό μου, καὶ ἡ παιδεία σου ἀνώρθωσέ με εἰς τέλος, καὶ ἡ παιδεία σου αὐτή με διδάξει. 

37 ἐπλάτυνας τὰ διαβήματά μου ὑποκάτω μου, καὶ οὐκ ἠσθένησαν τὰ ἴχνη μου. 

38 καταδιώξω τοὺς ἐχθρούς μου καὶ καταλήψομαι αὐτοὺς καὶ οὐκ ἀποστραφήσομαι, ἕως ἂν ἐκλίπωσιν· 

39 ἐκθλίψω αὐτούς, καὶ οὐ μὴ δύνωνται στῆναι, πεσοῦνται ὑπὸ τοὺς πόδας μου. 

40 καὶ περιέζωσάς με δύναμιν εἰς πόλεμον, συνεπόδισας πάντας τοὺς ἐπανισταμένους ἐπ᾿ ἐμὲ ὑποκάτω μου. 

41 καὶ τοὺς ἐχθρούς μου ἔδωκάς μοι νῶτον καὶ τοὺς μισοῦντάς με ἐξωλόθρευσας. 

42 ἐκέκραξαν, καὶ οὐκ ἦν ὁ σῴζων, πρὸς Κύριον, καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν. 

43 καὶ λεπτυνῶ αὐτοὺς ὡσεὶ χνοῦν κατὰ πρόσωπον ἀνέμου, ὡς πηλὸν πλατειῶν λεανῶ αὐτούς. 

44 ρύσῃ με ἐξ ἀντιλογίας λαοῦ, καταστήσεις με εἰς κεφαλὴν ἐθνῶν. λαός, ὃν οὐκ ἔγνων, ἐδούλευσέ μοι, 

45 εἰς ἀκοὴν ὠτίου ὑπήκουσέ μου· υἱοὶ ἀλλότριοι ἐψεύσαντό μοι, 

46 υἱοὶ ἀλλότριοι ἐπαλαιώθησαν καὶ ἐχώλαναν ἀπὸ τῶν τρίβων αὐτῶν. 

47 ζῇ Κύριος, καὶ εὐλογητὸς ὁ Θεός μου καὶ ὑψωθήτω ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου,

 48 ὁ Θεὸς ὁ διδοὺς ἐκδικήσεις ἐμοί, καὶ ὑποτάξας λαοὺς ὑπ᾿ ἐμέ, 

49 ὁ ῥύστης μου ἐξ ἐχθρῶν μου ὀργίλων, ἀπὸ τῶν ἐπανισταμένων ἐπ᾿ ἐμὲ ὑψώσεις με, ἀπὸ ἀνδρὸς ἀδίκου ρῦσαί με. 

50 διὰ τοῦτο ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσι, Κύριε, καὶ τῷ ὀνόματί σου ψαλῶ, 5

1 μεγαλύνων τὰς σωτηρίας τοῦ βασιλέως αὐτοῦ, καὶ ποιῶν ἔλεος τῷ χριστῷ αὐτοῦ, τῷ Δαυΐδ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ ἕως αἰῶνος.

Σε μιά στιγμή τα έργα των ανθρώπων καταστρέφονται, ο άνθρωπος δεν μπορεί να δαμάσει τα στοιχεία της φύσης, αυτή είναι η στιγμή που νιώθει πόσο ανίσχυρος είναι, και πως μόνο ο Θεός μπορεί να σταματήσει την επικείμενη καταστροφή.

Η κάτωθι σύντομος προσευχή είναι παντοδύναμον όπλον κάθε χριστιανού:

– «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν».

– «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς».